Chandalika
Synopsis Chandālikā (uitspraak Tjendalikaa) – Rabindranath Tagore
Het toneel laat de binnenplaats zien van een huisje waar een onaanraakbare vrouw met haar dochter woont. De dochter, Prakriti, zit op het heetst van de dag buiten. Haar moeder zoekt haar en vraagt wat ze buiten doet. Het meisje vertelt haar moeder dat ze wacht op de man die haar haar leven heeft gegeven. De moeder vraagt wat ze bedoelt. Het meisje zegt dat ze bij de waterput voor onaanraakbaren haar kalfje aan het wassen was toen opeens de boeddhistische monnik Ananda voor stond en haar vroeg om wat drinkwater. Het meisje had de monnik gewaarschuwd dat ze van onreine kaste was en dat het drinken van water gegeven door een onaanraakbare de ontvanger ook onrein kon maken. Maar Ananda had geantwoord dat dit niet zo was. Al het water dat de dorst lest is als heilig water. Omdat Ananda het water van haar had aangenomen, besefte ze dat ze zich niets meer van de regels over onreinheid hoefde aan te trekken, regels die de samenleving en de religie haar oplegden. De moeder probeert Prakriti op andere gedachten te brengen maar de dochter verandert niet meer van mening. Ze is niet onaanraakbaar en een religie die leert dat ze zichzelf moet haten, omdat ze als onreine geboren zou zijn, voor die religie hoeft ze geen respect meer te tonen. Door haar gesprek met Ananda beseft Prakriti dat ze een mens is met dezelfde waarde als ieder ander mens.
In het gesprek met haar moeder wordt duidelijk dat Prakriti verliefd is geworden op Ananda. Prakriti vraagt haar moeder om Ananda terug te halen. De moeder kent immers magische spreuken en ceremoniën waarmee ze dit kan doen. De moeder wil dit niet doen omdat Ananda een boeddhistische monnik is en daarom een moreel verheven persoonlijkheid. Door op zo’n persoon een magisch ritueel uit te voeren, zou ze een grote zonde begaan.
Dan zien de moeder en de dochter in de verte dat Ananda in gezelschap van boeddhistische mede-monniken naar de waterput toe loopt. Ananda kijkt echter niet in haar richting. Prakriti is hierdoor zo van streek dat haar moeder er tenslotte in toestemt om de magische ceremoniën te doen, als dat Prakriti gelukkig maakt. De moeder voert het ritueel uit terwijl Prakriti danst en in een spiegel kijkt waarin ze de emoties van Ananda kan zien. Ook ziet ze alle plaatsen waar Ananda heengaat. Het blijkt dat de magie werkt. Ananda wordt verscheurd door verschillende emoties maar het is duidelijk dat hij voortdurend tot Prakriti aangetrokken wordt. Prakriti herkent in de tweestrijd van Ananda, een tweestrijd die ze in de spiegel kan zien, haar eigen heftige emoties. Ze wil en ze kan zich niet neerleggen bij de gedachte dat ze weer als verstoten onaanraakbare zou moeten leven. Liever klampt ze zich vast aan de gedachte dat de komst van Ananda naar haar huis betekent dat zij dan voorgoed verlost is van de onreinheid van haar lage sociale staat. En inderdaad nadert Ananda, met tegenzin en tegen beter weten in. Uiteindelijk, terwijl de moeder sterft aan de gevolgen van de ceremonie, komt Ananda bij het huisje van de onaanraakbare Prakriti.
Regie/muziek arrangementen/vormgeving: Ramdew Krishna
Vocalen: Prajna Bhattacharya, Sharmili Mitra & Ramdew Krishna
Vertaald door: Victor van Bijlert
